هر کس از طریقی و با توجه به اندیشه و تفکر خویش، شناخت و تحلیلی از واقعه کربلا و امام حسین علیه السلام ارائه نموده است، که گاهی بسیار جالب و جذاب است. در این متن به برخی از آنان اشاره می نماییم.
- انگرى، کابریل: به عوض این که واقعه کربلا، موجب ترس طرفداران حسین(ع) و على(ع) شود، شجاعت شیعیان را برانگیخت و آنان را به گرفتن انتقام تهییج کرد. (1)
- ایروینگ، واشنگتن مورخ آمریکایى: در زیر آفتاب سوزان سرزمین خشک و در روى ریگهاى تفتیده عراق، روح حسین فنا ناپذیر است؛ اى پهلوان، و اى نمونه شجاعت و اى شهسوار من، اى حسین! (2)
- بروکلمان، کارل خاورشناس و محقق آلمانى: شهادت حسین(ع) علاوه بر نتایج و اثرات سیاسى، موجب تحکیم و اشاعه مذهب شیعه گردید و این مذهب مرکز و مظهر تمایلات ضد عرب شد. (3)
- برون، ادوارد مورخ و دانشمند انگلیسى: به عقیده ما دسته شیعه یا طرفداران على (ع) به قدر کافى هیجان و از خود گذشتگى نداشتند، ولى پس از حادثه کربلا قضیه دگرگون شد و تذکار زمین کربلا که به خون فرزند پیامبر آلوده بود و یادآورى عطش سخت وى و نعش نزدیکانش که اطرافش روى زمین ریخته بود، کافى بود که عواطف سست ترین مردم را به هیجان آورد و روحها را غمگین سازد. چنانچه به رنج و خطر و حتى نسبت به مرگ بى اعتنا شوند. (4)
- پطروشفسکى، ایلیا پاولویچ مورخ بزرگ روسى: حسین(ع) در پیکار نابرابر پس از آن که 33 زخم نیزه و 34 زخم شمشیر بر او وارد آمد از پاى در آمد . همرزمان وى نیز کشته شدند... . (5)
- توندول، بورشو تامداس: شهادت حسین(ع) از همان زمان که طفلى بیش نبودم، در من تاثیر عمیق و حزن آورى مىبخشید . من اهمیت بر پاداشتن این خاطره بزرگ تاریخى را مىدانم . این فداکارىهاى عالم از قبیل شهادت امام حسین(ع) سطح بشریت را ارتقاء بخشیده است و خاطره آن شایسته است همیشه بماند و یادآورى شود. (6)
- جمس فردریک: درس امام حسین(ع) و هر قهرمان شهید دیگر این است که در دنیا اصول ابدى عدالت و ترحم و محبت وجود دارد که تغییرناپذیرند. همچنین مىرساند که هر گاه کسى براى این صفات ابدى مقابله کند و بشر در راه آن پافشارى نماید، آن اصول همیشه در دنیا باقى و پایدار خواهد ماند. (7)
ادامه مطلب کلیک کنید التماس دعا
- جوزف، رینو مستشرق فرانسوى و مؤلف کتاب اسلام و مسلمین: شیعه دین خود را با شمشیر پیش نبرده، بلکه با نیروى تبلیغ و دعوت پیشرفت کرده و اهتمام آنها به برگزارى مراسم سوگوارى موجب شده که تقریبا دو ثلث مسلمانان و بلکه جماعت از هنود و مجوس و سایر مذاهب نیز با آنان در عزاى حسین(ع) شرکت کنند. (8)
- دیکنس، چارلز: اگر منظور امام حسین (ع) جنگ در راه خواستههاى دنیایى خود بود، من نمىفهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند . پس عقل چنین حکم مىکند که او فقط به خاطر اسلام فداکارى کرد. (9)
- دو کبرى، موریس اندیشمند فرانسوى: پیروان حسین به واسطه عزادارى حسین مىدانند که پستى و زیر دستى استعمار و استثمار را نباید قبول کنند، زیر شعار پیشرو و آقاى آنها تن ندادن زیر بار ظلم و ستم بود. (10)
- زیدان، جرجى نویسنده مسیحى لبنانى: پس از رحلت پیامبر، حب جاه و مال بر فضایل اخلاقى، فایق آمد و افکار و آراى آل على(ع) در میان چنان مردمى بى اثر ماند . چنانکه مردم کوفه به خاطر جاه و مال بیعتى را که با حسین بن على (ع) کرده بودند، در هم شکستند و به این نیز اکتفا نکرده، او را کشتند. (11)
- طوماس، مان متفکر آلمان: اگر بین فداکارى مسیح و حسین (ع) مقایسه شود، حتما فداکارى حسین پر مغزتر و با ارزشتر جلوه خواهد نمود . زیر مسیح روزى که آماده براى فدا شدن گردید زن و فرزند نداشت و در فکر آنان نبوده که بعد از او به چه سرنوشتى دچار خواهند آمد . امام حسین (ع) زن و فرزند داشت و بعضى از آنها کودک خردسال بودند و احتیاج به پدر داشتند. (12)
- فریشلر، کورت مورخ بزرگ آلمانى: امام حسین(ع) در فداکارى قدم را از حدود فدا کردن خود برتر نهاد و فرزندانش را هم فدا کرد... تصمیم ثابت حسین(ع) براى فداکارى مطلق نه ناشى از لجاجت بود نه معلول هوا و هوس و او با پیروى از عقل، مصمم شده بود که به طور کامل فداکارى کند تا این که مجبور نشود بر خلاف عقیده، آرمان والا خود به وسیله سازش کارى با یزید بن معاویه و زندگى ادامه دهد .
مىدانیم که حسین(ع) خود را براى کشته شدن آماده کرده بود و او که عزم داشت خویش را فدا نماید، چرا توقف نکرد تا به قتلش برسانند و چرا دایم اسب مىتاخت و شمشیر مىانداخت... . حسین(ع) دست روى دست گذاشتن و توقف براى کشته شدن را دور از مردانگى و جهاد در راه عقیده و آرمان خود مىدانست در نظر حسین(ع) در همانجا توقف کردن و گردن بر فضا دادن، تا این که دیگران نزدیک شوند، تا او را به قتل برسانند. خودکشى محسوب مىشود، یک مرد دلیر و با ایمان خودکشى نمىکند. (13)
- کارلایل، توماس دانشمند بزرگ انگلیسى: بهترین درسى که از تراژدى کربلا مىگیریم این است که، حسین و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند. آنان با عمل خود روشن کردند که تفوق عددى در جایى که حق و باطل روبرو مىشوند اهمیت ندارد . پیروزى حسین با وجود اقلیتى که داشت موجب شگفتى من است. (14)
- گاندى، مهاتما رهبر انقلاب بزرگ هندوستان: من زندگى امام حسین(ع) آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خواندهام و توجه کافى به صفحات کربلا نمودهام، بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، باید از سر مشق امام حسین (ع) پیروى کند. (15)
- گبن، مسیو: فاجعه کربلا و مصیبتى که بر حسین بن على(ع) وارد شده، بعد از قرنهای متمادى و اقالیم خیلى دور دست حس شفقت و همدردى خون سردترین و دل سختترین خواننده را تحریک نموده و منقلبش مىسازد. (16)
- مادام، انگلیسى از نویسندگان دائرة المعارف قرن نوزدهم فرانسه: بزرگ ترین دلیل بر اثبات مظلومیت امام حسین(ع) مسلمانها، قربانى دادن بچه شیر خوارهاش بود که در هیچ تاریخى سابقه ندارد بچه شیرخوارى را براى طلب آب ( بى قیمت و قد) بیاورند و آن قوم دغا- دغل و نادرست- عوض دادن آب، او را طعمه تیر جفا قرار دادند. این عمل دشمن اثبات مظلومیت حسین(ع) را نمود و به همین نیروى مظلومیت بساط عزت خاندان مقتدر بنى امیه را برچید و رسواى عالمشان نمود . در اثر جانبازىهاى او و اهل بیت بزرگش دین محمد صلى الله علیه و آله حیات نوینى به خود گرفت. (17)
- ماساریک، توماس کشیش متفکر اروپایى: گرچه کشیشان ما هم از ذکر مصائب حضرت مسیح مردم را متاثر مىسازند، ولى آن شور و هیجانى که در پیروان حسین(ع) یافت مىشود در پیروان مسیح یافت نخواهد شد. گویا سبب این باشد که مصائب مسیح در برابر مصائب حسین مانند پر کاهى است در مقابل یک کره عظیم پیکر . (18)
1- على و حسین دو قهرمان اسلام: گابریل انکرى، ترجمه فروغ شهاب، کتاب فروشى زوار، تهران، بى تا، ص 282 .
2- درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت، سید عبدالکریم هاشمى نژاد، ص 451 .
3- تاریخ ملل و دول اسلامى: کارل بروکلمان، ترجمه هادى جزایرى، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران 1364، ص 108.
4- عظمت حسین بن على(ع) ، تالیف ابوعبدالله زنجانى، ص 44 .
5- اسلام در ایران، ایلیا پاولویچ پطروشفسکى، ترجمه کریم کشاورز، پیام، تهران، 1354، ص 54 .
6- درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت، ص 448 .
7 - درسى که حسین به انسان ها آموخت، ص 449.
8- پرتویى از عظمت حسین(ع) ، لطف الله صافى، 440 .
9- درسى که حسین (ع) به انسانها آموخت، ص 448 .
10- همان، ص 451 .
11- تاریخ تمدن اسلام، جرجى زیدان، ترجمه على جواهر کلام، امیر کبیر، تهران، 1372، چاپ هشتم، ص 65 .
12- تحریف شناسى عاشورا در پرتو امام شناسى، داود الهامى، مکتب اسلام، قم 1378، ص 130.
13- امام حسین(ع) و ایران، کورت فریشلر ترجمه ذبیح الله منصورى، جاودان، تهران، 1355، چاپ دوم، ص 444 .
14- درسى که حسین به انسانها آموخت، ص 448 .
15- همان، ص 447 .
16- تاریخ اسلام و عرب، امیرعلى، ص 93 .
17- چهره درخشان حسین بن على(ع) ، على ربانى خلخالى، ص 134.
18- درسى که حسین (ع) به انسانها آموخت، ص 451 .